Korte lijnen, groot verschil: zo houdt Noordwijk de jeugd op koers

Is er eigenlijk wel jeugdcriminaliteit in Noordwijk? Het is een vraag die je haast zou stellen als je denkt aan een idyllische badplaats. Toch doet de gemeente al ruim twee jaar mee met Dealbreakers: de aanpak van het RIEC Den Haag met als doel voorkomen dat jongeren in de criminaliteit belanden. En dat is niet zonder reden, vertelt burgemeester Verkleij:

“We zien jongeren die risicovol gedrag vertonen, uitvallen op school en middelen gebruiken – met name alcohol, vapes en soms ook harddrugs. Wat ons vooral zorgen baart, zijn jongeren die al op jonge leeftijd criminele interesses ontwikkelen. De verleiding van snel geld is groot, zeker in een digitale wereld.”

Ingrijpen vóór het te laat is

Het lijkt een pittige opsomming van problemen, maar met de meeste Noordwijkse jongeren gaat het gelukkig goed. In vergelijking met andere gemeenten kent Noordwijk weinig jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit. Waarom doet de gemeente dan toch mee met Dealbreakers?

“Een programma als Dealbreakers wil je juist inzetten vóór het te laat is”, vertelt Beugelsdijk, die verantwoordelijk is voor de implementatie van de aanpak in Noordwijk. “We werken al een paar jaar met de PlusMinMee-methodiek van Straatcontact. Waar Straatcontact zich richt op de fase waarin een incident heeft plaatsgevonden, richt Dealbreakers zich juist op de fase daarvoor. Dealbreakers is dus een welkome aanvulling. Niet omdat het zo slecht gaat met de jeugd, maar omdat de aanpak onze visie op de waarde van preventie versterkt.”

De kracht van jongerenwerk

Samenwerking is het sleutelwoord in de Noordwijkse aanpak. De gemeente heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan het versterken van het netwerk van jongerenwerk, politie, jeugdboa’s, hulpverlening en scholen. Het succes van Dealbreakers is volgens burgemeester Verkleij vooral te danken aan die samenwerking en aan de onuitputtelijke inzet van de jongerenwerkers.

“Onze jongerenwerkers van het Welzijnskwartier doen fantastisch werk en zijn inmiddels vast aanwezig op onze middelbare scholen”, vertelt de burgemeester. “Arnout Remmelzwaal en Michael Hulpusch zijn de drijvende krachten. Zij kennen de jongeren, hun achtergrond en gezinnen, en weten precies wat er speelt. Ik ben ongelooflijk trots op ons jongerenwerk!”

Onlangs organiseerde het Welzijnskwartier op het Northgo College een escapegame in het kader van Dealbreakers. Het doel was om op een laagdrempelige manier met leerlingen in gesprek te gaan over (drugs)criminaliteit. De jongerenwerkers nodigden daarbij ook de wijkagenten uit, die aanwezig waren met het Mobiele Media Lab. Zo kregen jongeren de kans om zowel de jongerenwerkers als de wijkagenten beter te leren kennen. Tijdens de gesprekken bleek dat veel jongeren zich niet realiseren hoe snel ze in de problemen kunnen komen. “Dealbreakers helpt enorm bij het vergroten van die bewustwording,” benadrukt burgemeester Verkleij.

De uitdagingen van de online wereld

De jongerenwerkers in Noordwijk zijn niet meer alleen op straat en op scholen, maar ook steeds meer online actief. Dat is noodzakelijk, want de afname van jeugdcriminaliteit in het fysieke domein is helaas niet terug te zien in de online wereld. Dat baart de burgemeester zorgen:

“Jongeren kunnen online gemakkelijk in contact komen met de verkeerde mensen. Ook online pesterijen zijn een groot probleem. Op straat kun je ingrijpen als je zoiets ziet, maar online is dat veel lastiger. Daarnaast zie je dat door de online wereld jeugdgroepen veel ‘losser’ en veranderlijker zijn. Dat is een constante uitdaging voor professionals.”

“Je kunt jongeren nooit tegen alle online gevaren beschermen, maar je kunt ze wel weerbaarder maken als ze online iets tegenkomen dat niet in de haak is,” vult Beugelsdijk aan. Ouders spelen volgens haar daarbij een belangrijke rol, maar weten vaak niet goed wat er online gebeurt. “Ouders zeggen: mijn kind is gewoon huiswerk aan het maken. Ja, mét een telefoon. Om ouders en kinderen meer bewust te maken van online risico’s, proberen we hen zo goed mogelijk te betrekken, bijvoorbeeld via trainingen.”

Een veilige schoolomgeving

De gemeente werkt niet alleen nauw samen met het jongerenwerk en de politie, maar ook met de twee middelbare scholen: Teylingen College Leeuwenhorst en Northgo College. Die samenwerking is vastgelegd in het Schoolveiligheidsconvenant dat afgelopen jaar door de betrokken partijen is ondertekend. In het convenant staan afspraken over samenwerking, het delen van informatie en de opvolging van signalen.

Beugelsdijk vertelt dat de doorlopende leerlijn van Dealbreakers – een lesprogramma waar de escapegame ook onderdeel van uitmaakt – op beide scholen is geïmplementeerd. Signalen die uit de lessen bovenwater komen, kunnen vervolgens besproken worden tijdens het ‘focusoverleg’. In dit overleg komen afgevaardigden van middelbare scholen, gemeente, politie, Brijder, Halt, het Jeugdpreventieteam en andere ketenpartners samen om signalen, trends en vervolgacties te bespreken. ‘Preventief waar kan, repressief waar moet’ is daarbij het uitgangspunt.

Beugelsdijk: “Door signalen te delen en onze aanpak op elkaar af te stemmen, draagt iedereen bij aan een veilige schoolomgeving en helpen we schooluitval en verdere problematiek te voorkomen.”

Korte lijnen maken het verschil

De samenwerking tussen preventieve en repressieve partners valt of staat met wederzijds vertrouwen en korte lijnen. Hoewel Noordwijk met 45.000 inwoners geen kleine gemeente is, zijn die korte lijnen goed zichtbaar – ook in het contact tussen de burgemeester en jongeren:

“De puberteit is een spannende tijd, waarin het met sommige jongeren even niet goed gaat. Twee à drie jaar later zie ik dan dezelfde jongeren langsfietsen en roepen ze: hé burgemeester! Dan praat ik met ze over hun moeder of opa die ik ook ken, en blijkt het een stuk beter met ze te gaan. Daar word ik heel gelukkig van.”

“Wees zuinig op ons netwerk”

Burgemeester Verkleij maakte onlangs bekend dat ze eind dit jaar stopt als burgemeester van Noordwijk. Wat zou Beugelsdijk de nieuwe burgemeester willen meegeven?

“Blijf investeren in een goede samenwerking tussen ketenpartners en gemeentelijke domeinen. Kijk niet alleen naar de jongere zelf, maar ook naar zijn of haar omgeving en betrek die actief. En probeer zo goed mogelijk aan te blijven sluiten bij de digitale ontwikkelingen en snel veranderende jongerencultuur.”

En wat zou burgemeester Verkleij zelf graag tegen haar opvolger willen zeggen?

“Het klinkt misschien niet als veel, maar het betekent alles: wees zuinig op het netwerk dat we hebben opgebouwd. Koester onze ambtenaren en jongerenwerkers, die zich met hart en ziel inzetten voor onze jeugd.”